Χημεία Γ Λυκείου Ασκήσεις στην Μεταβολή Ατομικής Ακτίνας και Ενέργειας Ιοντισμού

Οι ασκήσεις  στο άρθρο αυτό προέρχονται από το κεφάλαιο 1 του βιβλίου  «Γενική Χημεία Γ΄ Λυκείου Θετικής Κατεύθυνσης» – Κ. Καλαματιανός.   Λεπτομερής παρουσίαση του βιβλίου, αποσπάσματά του και τρόποι αγοράς δίνονται στον ιστότοπο:

  https://sites.google.com/site/kalamatianosbooks 

 Το βιβλίο διατίθετα στον παραπάνω ιστότοπο σε ειδική προνομιακή τιμή.

  

Διατίθεται επίσης στα εξής  βιβλιοπωλεία (μεταξύ άλλων): Ιανός (Αθήνα – Θεσ/νίκη), Κορφιάτης,  Γρηγόρη,  Ελευθερουδάκης,  Πατάκης,  Σαββάλας-Βιβλιορυθμός,  Αναστασάκης,  Βιβλιοχώρα.

1.      Σύμφωνα με το κβαντομηχανικό πρότυπο του ατόμου η ___________ του ηλεκτρονιακού νέφους (πιθανότητα να βρεθούν ηλεκτρόνια γύρω από τον πυρήνα σε απόσταση r) ____________ με την αύξηση της απόστασης r από τον πυρήνα αλλά πουθενά δεν γίνεται ίση με __________. Επομένως στο ελεύθερο άτομο δεν μπορεί να προσδιορισθεί ακριβής ακτίνα (r) όπου βρίσκονται τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας.  Η ατομική ακτίνα είναι δυνατόν να προσδιορισθεί σε άτομα που συνδέονται μεταξύ τους με_______________ και έχει ορισθεί ως το _______________ της απόστασης μεταξύ των πυρήνων δύο γειτονικών ατόμων στο _________________ του στοιχείου.

 2.      Σε μία σειρά _________________ χημικών ειδών το μέγεθος ______________________, καθώς ελαττώνεται ο ατομικός αριθμός. Γενικά στον περιοδικό πίνακα η ατομική ακτίνα των στοιχείων αυξάνει καθώς μετακινούμαστε προς τα κάτω σε μία ___________________ του και _______________________καθώς μετακινούμαστε από αριστερά προς τα δεξιά σε μία περίοδο.

3.      H ενέργεια ιοντισμού μετρά την ευκολία με την οποία τα άτομα_________________ ηλεκτρόνια όταν βρίσκονται σε αέρια κατάσταση. Ενέργεια ___________________ ονομάζεται η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται για την πλήρη απομάκρυνση ενός ηλεκτρονίου από ελεύθερο άτομο που βρίσκεται σε αέρια φάση και στην θεμελιώδη κατάσταση. Η __________________ ελαττώνεται από επάνω προς τα κάτω σε μία στήλη του περιοδικού πίνακα και από δεξιά προς τα αριστερά σε μία _____________________ του.

4.      Tα ηλεκτρόνια που συμμετέχουν στην δημιουργία των χημικών δεσμών είναι αυτά που βρίσκονται στην εξωτερική στιβάδα των ατόμων και τα οποία ονομάζονται __________________. Για την περιγραφή του σχηματισμού των χημικών δεσμών από τα ηλεκτρόνια σθένους των ατόμων διατυπώθηκε η ____________________________ αρχικά από τον Ramsay το 1908. Αργότερα η παραπάνω θεωρία συμπληρώθηκε από τον Κossel και τον _________________ σε μία προσπάθεια να περιγραφεί και να εξηγηθεί ο σχηματισμός δεσμών μεταξύ ατόμων σε μη ιοντικές  ενώσεις.

 5.      Tα βασικά σημεία της Ηλεκτρονιακής Θεωρίας του Σθένους είναι ότι: α) στους ___________________________ συμμετέχουν μόνο τα ηλεκτρόνια σθένους  β) τα άτομα των στοιχείων έχουν την τάση να προσλαμβάνουν ή να αποβάλλουν ή να αμοιβαία συνεισφέρουν ___________________________ προκειμένου να αποκτήσουν την δομή του πλησιέστερου __________________ στον περιοδικό πίνακα δηλαδή ________________ ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα με εξαίρεση στην στιβάδα με n=1 δηλαδή την _________________ όπου συμπληρώνεται με ________ ηλεκτρόνια. Η τάση των στοιχείων της περιόδου 2 και 3 του περιοδικού πίνακα να αποκτήσουν οκτάδα ηλεκτρονίων στην εξωτερική τους στιβάδα ονομάζεται ________________________.

6.      Oι χημικοί δεσμοί χωρίζονται σε: _______________ ή ετεροπολικούς, ομοιοπολικούς και μεταλλικούς δεσμούς. Ο ιοντικός δεσμός είναι δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ ιόντων με αντίθετα φορτία λόγω των____________________________. Ο ιοντικός δεσμός προκύπτει από την μεταφορά ηλεκτρονίου (-ων) από άτομο μετάλλου σε άτομο__________________. Ο ομοιοπολικός δεσμός προκύπτει μεταξύ δύο ατόμων με ________________ συνεισφορά μονήρων ηλεκτρονίων. Μία ειδική κατηγορία ομοιοπολικού δεσμού είναι ο ______________________όπου το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων δεν προκύπτει με αμοιβαία συνεισφορά ηλεκτρονίων αλλά προέρχεται από ένα μόνο άτομο. ________________________ είναι οι δεσμοί που αναπτύσσονται μεταξύ των ατόμων των μετάλλων.

7.           O  G. N. Lewis πρότεινε απλά σύμβολα για την γραφή των στοιχείων και των ηλεκτρονίων σθένους τους πού είναι γνωστά ως_____________________. To σύμβολο του Lewis για ένα στοιχείο αποτελείται από το _____________________ του στοιχείου (π.χ. Na, K, Cl) και από μία τελεία για κάθε ένα ηλεκτρόνιο σθένους του στοιχείου. Η κατανομή των εξωτερικών ηλεκτρονίων των στοιχείων στα μόρια δίνεται από τους ________________________ του Lewis όπου φαίνεται πόσα εξωτερικά ηλεκτρόνια συμμετέχουν στον σχηματισμό δεσμών (____________________) και πόσα δεν συμμετέχουν σε δεσμούς μη δεσμικά ηλεκτρόνια.

Όροι για την συμπλήρωση των ασκήσεων 82-88

Δεσμικά ηλεκτρόνια, πρώτου ιοντισμού, αμοιβαία, μειώνεται, μηδέν, μισό, κρυσταλλικό πλέγμα, αυξάνεται, χημικό σύμβολο, οκτώ, ελαττώνεται, Lewis, ισοηλεκτρονικών, στήλη, αποβάλλουν, μεταλλικοί δεσμοί, δύο, περίοδό, ηλεκτρόνια σθένους, Ηλεκτρονιακή Θεωρία του Σθένους, χημικούς δεσμούς, ηλεκτρόνια, ευγενούς αερίου, στιβάδα Κ, Κανόνας της Οκτάδας, ιοντικούς, ηλεκτροστατικών δυνάμεων, αμετάλλου, ημιπολικός δεσμός,  σύμβολα του Lewis, ενέργεια ιοντισμού, πυκνότητα, χημικό δεσμό, ηλεκτρονιακούς τύπους.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1.      Σύμφωνα με το κβαντομηχανικό πρότυπο του ατόμου η ______πυκνότητα_____ του ηλεκτρονιακού νέφους (πιθανότητα να βρεθούν ηλεκτρόνια γύρω από τον πυρήνα σε απόσταση r) ______μειώνεται______ με την αύξηση της απόστασης r από τον πυρήνα αλλά πουθενά δεν γίνεται ίση με _____μηδέν_____. Επομένως στο ελεύθερο άτομο δεν μπορεί να προσδιορισθεί ακριβής ακτίνα (r) όπου βρίσκονται τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας. Η ατομική ακτίνα είναι δυνατόν να προσδιορισθεί σε άτομα που συνδέονται μεταξύ τους με______χημικό δεσμό___ και έχει ορισθεί ως το ____μισό_____ της απόστασης μεταξύ των πυρήνων δύο γειτονικών ατόμων στο _________κρυσταλλικό πλέγμα________ του στοιχείου.

 2.      Σε μία σειρά _______ισοηλεκτρονικών_______ χημικών ειδών το μέγεθος _______αυξάνεται________, καθώς ελαττώνεται ο ατομικός αριθμός. Γενικά στον περιοδικό πίνακα η ατομική ακτίνα των στοιχείων αυξάνει καθώς μετακινούμαστε προς τα κάτω σε μία _______στήλη________ του και _______ελαττώνεται____ καθώς μετακινούμαστε από αριστερά προς τα δεξιά σε μία περίοδο.

 3.      H ενέργεια ιοντισμού μετρά την ευκολία με την οποία τα άτομα____αποβάλλουν____ ηλεκτρόνια όταν βρίσκονται σε αέρια κατάσταση. Ενέργεια _____πρώτου ιοντισμού________ ονομάζεται η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται για την πλήρη απομάκρυνση ενός ηλεκτρονίου από ελεύθερο άτομο που βρίσκεται σε αέρια φάση και στην θεμελιώδη κατάσταση. Η ______ενέργεια ιοντισμού_______ ελαττώνεται από επάνω προς τα κάτω σε μία στήλη του περιοδικού πίνακα και από δεξιά προς τα αριστερά σε μία ______περίοδό_____ του.

4.      Tα ηλεκτρόνια που συμμετέχουν στην δημιουργία των χημικών δεσμών είναι αυτά που βρίσκονται στην εξωτερική στιβάδα των ατόμων και τα οποία ονομάζονται __________ηλεκτρόνια σθένους________. Για την περιγραφή του σχηματισμού των χημικών δεσμών από τα ηλεκτρόνια σθένους των ατόμων διατυπώθηκε η __________Ηλεκτρονιακή Θεωρία του Σθένους___________ αρχικά από τον Ramsay το 1908. Αργότερα η παραπάνω θεωρία συμπληρώθηκε από τον Κossel και τον _______Lewis______ σε μία προσπάθεια να περιγραφεί και να εξηγηθεί ο σχηματισμός δεσμών μεταξύ ατόμων σε μη ιοντικές  ενώσεις.

5.      Tα βασικά σημεία της Ηλεκτρονιακής Θεωρίας του Σθένους είναι ότι: α) στους _______χημικούς δεσμούς__________ συμμετέχουν μόνο τα ηλεκτρόνια σθένους  β) τα άτομα των στοιχείων έχουν την τάση να προσλαμβάνουν ή να αποβάλλουν ή να αμοιβαία συνεισφέρουν __________ηλεκτρόνια__________ προκειμένου να αποκτήσουν την δομή του πλησιέστερου ______ευγενούς αερίου________ στον περιοδικό πίνακα δηλαδή ________οκτώ________ ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα με εξαίρεση στην στιβάδα με n=1 δηλαδή την _____στιβάδα Κ______ όπου συμπληρώνεται με ____δύο____ ηλεκτρόνια. Η τάση των στοιχείων της περιόδου 2 και 3 του περιοδικού πίνακα να αποκτήσουν οκτάδα ηλεκτρονίων στην εξωτερική τους στιβάδα ονομάζεται ________Κανόνας της Οκτάδας_________.

 6.      Oι χημικοί δεσμοί χωρίζονται σε: _______ιοντικούς________ ή ετεροπολικούς, ομοιοπολικούς και μεταλλικούς δεσμούς. Ο ιοντικός δεσμός είναι δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ ιόντων με αντίθετα φορτία λόγω των______ηλεκτροστατικών δυνάμεων_______. Ο ιοντικός δεσμός προκύπτει από την μεταφορά ηλεκτρονίου (-ων) από άτομο μετάλλου σε άτομο_____αμετάλλου____. Ο ομοιοπολικός δεσμός προκύπτει μεταξύ δύο ατόμων με ______αμοιβαία______ συνεισφορά μονήρων ηλεκτρονίων. Μία ειδική κατηγορία ομοιοπολικού δεσμού είναι ο _______ημιπολικός δεσμός__________όπου το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων δεν προκύπτει με αμοιβαία συνεισφορά ηλεκτρονίων αλλά προέρχεται από ένα μόνο άτομο. _________Mεταλλικοί δεσμοί________ είναι οι δεσμοί που αναπτύσσονται μεταξύ των ατόμων των μετάλλων.

 7.           O G. N. Lewis πρότεινε απλά σύμβολα για την γραφή των στοιχείων και των ηλεκτρονίων σθένους τους πού είναι γνωστά ως______σύμβολα του Lewis_____. To σύμβολο του Lewis για ένα στοιχείο αποτελείται από το ______χημικό σύμβολο_______ του στοιχείου (π.χ. Na, K, Cl) και από μία τελεία για κάθε ένα ηλεκτρόνιο σθένους του στοιχείου. Η κατανομή των εξωτερικών ηλεκτρονίων των στοιχείων στα μόρια δίνεται από τους _______ηλεκτρονιακούς τύπους________ του Lewis όπου φαίνεται πόσα εξωτερικά ηλεκτρόνια συμμετέχουν στον σχηματισμό δεσμών (_____δεσμικά ηλεκτρόνια_____) και πόσα δεν συμμετέχουν σε δεσμούς μη δεσμικά ηλεκτρόνια.